چهارمین سخنرانی از سلسله سخنرانی‌های گروه مطالعات علم با عنوان «ترجمۀ عربی مخروطات آپولونیوس و ارتباط آن با متن یونانی» در روز سه‌شنبه، 20 خردادماه، ساعت 16 به صورت حضوری برگزار می شود.
به گزارش روابط عمومی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، چهارمین
سخنرانی از سلسله سخنرانی‌های گروه مطالعات علم با عنوان «ترجمۀ عربی مخروطات
آپولونیوس و ارتباط آن با متن یونانی» در روز سه‌شنبه، 20 خردادماه، ساعت 16 به
صورت حضوری برگزار می شود.
در این نشست، خانم دکتر زینب کریمیان به ارائه
سخنرانی خواهند پرداخت. چکیده سخنرانی ایشان
به قرار زیر است:
رسالۀ مخروطات از مهم‌ترین آثار ریاضیات یونان است که
آپولونیوس (سدۀ سوم و دوم پیش از میلاد) آن را به منظور معرفی خواص مقاطع مخروطی
در هشت مقاله تنظیم کرده بوده است. از این هشت مقاله، مقالۀ هشتم از دیرباز مفقود
بوده و چهار مقالۀ نخست آن، که شامل قضایای مقدماتی است، به زبان یونانی از طریق ویرایش
اتوکیوس (سدۀ ششم میلادی) باقی مانده است. این در حالی است که ترجمۀ عربی هر هفت
مقاله، که در سدۀ دهم میلادی/دوم هجری به همت گروهی از مترجمان در بغداد انجام شد،
همچنان موجود است.
بر اساس شواهد تاریخی، تا چند دهۀ اخیر، بسیاری از
مورخان ریاضی گمان می‌کردند که ترجمۀ عربی چهار مقالۀ نخست، مبتنی بر نسخۀ ویرایش‌شده
توسط اتوکیوس بوده است. اما رشدی راشد با تصحیح، ترجمه و پژوهش‌های عمیق روی این
متن، نشان داد که ترجمۀ عربی چهار مقالۀ نخست نه تنها از روی ویرایش اتوکیوس
نبوده، بلکه بر اساس نسخه‌ای اصلاح‌شده توسط خود آپولونیوس صورت گرفته است و
بنابراین اعتبار بیشتری نسبت به ویرایش اتوکیوس داشته است. با این حال، برخی
مورخان علم استدلال‌های راشد را نپذیرفته‌اند و دلایل او را متأثر از عوامل دیگری
می‌دانند.
در این بحث، ابتدا به معرفی رسالۀ مخروطات و فرآیند
ترجمۀ آن به زبان عربی، بر اساس مستندات تاریخی، می‌پردازیم. سپس دلایل راشد برای
ارجح دانستن نسخۀ مورد استفادۀ مترجمان عربی نسبت به ویرایش اتوکیوس را بررسی می‌کنیم.
در پایان نیز نقدهای مورخان علم بر دیدگاه‌های راشد را مرور خواهیم کرد.
زمـان: سه‌شنبه 20 خردادماه، ساعت 16-18
مکان: تهران، خیابان نوفل‌لوشاتو، خیابان آراکلیان،
شمارة 4، مؤسسة پژوهشی حکمت و فلسفة ایران، سالن دکتر نصر
حضور در سخنرانی‌ها برای همه آزاد است.